پیگیری
پیگیری
پیگیری (Follow-up) بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما (Multiple Myeloma) بسیار مهم است، زیرا این بیماری ماهیتی مزمن و عودکننده دارد و حتی پس از پاسخ به درمان، امکان فعال شدن مجدد بیماری وجود دارد. بنابراین بیماران باید به طور منظم تحت نظر باشند.
اهداف پیگیری در میلوما
- بررسی پاسخ به درمان (کامل، نسبی یا مقاوم بودن بیماری)
- پایش برای عود (Relapse) یا پیشرفت بیماری
- بررسی عوارض درمان‌ها (مانند نوروپاتی، نارسایی کلیه، عفونت‌ها)
- حمایت از کیفیت زندگی بیمار (مدیریت درد، پیشگیری از شکستگی، تقویت ایمنی)
برنامه پیگیری (Follow-up Schedule)
بسته به وضعیت بیمار، شدت بیماری و نوع درمان، دفعات مراجعه متفاوت است:
- در طول درمان فعال: معمولاً هر ۲ تا ۴ هفته.
- پس از اتمام درمان و رسیدن به بهبودی : هر ۱ تا ۳ ماه یک‌بار در سال اول، سپس هر ۳ تا ۶ ماه.
- در صورت پیوند سلول‌های بنیادی : پیگیری بسیار نزدیک در ماه‌های اول (حتی هفتگی)، سپس فواصل طولانی‌تر.
آزمایش‌ها و ارزیابی‌های لازم در پیگیری
1. آزمایش خون:
- CBC )بررسی کم‌خونی یا نوتروپنی(
- کراتینین و اوره (عملکرد کلیه)
- سطح کلسیم
- الکتروفورز پروتئین سرم (SPEP)
- ایمنوفیکساسیون )برای بررسی پروتئین( M
- زنجیره‌های سبک آزاد (FLC)
2. آزمایش ادرار:
- جمع‌آوری ۲۴ ساعته برای بررسی پروتئین بنس جونز
3. مارکرهای پیش‌آگهی:
- β2-microglobulin
- LDH
4. تصویربرداری:
- X-ray، MRI یا PET-CT در صورت درد استخوانی جدید یا شک به ضایعات
5. بیوپسی مغز استخوان:
- در موارد خاص، برای بررسی عود یا مقاومت بیماری
پایش عوارض درمان
- عفونت‌ها: به دلیل ضعف ایمنی، بیماران مستعد عفونت هستند. واکسیناسیون (آنفلوآنزا، پنوموکوک) توصیه می‌شود.
- نوروپاتی محیطی: به‌ویژه در مصرف بورتزومیب یا تالیدومید.
- مشکلات کلیوی: پایش عملکرد کلیه و مصرف مایعات کافی.
- عوارض قلبی-ریوی: در برخی داروها (مانند کارفیلزومیب). جهت مدیریت استرس و اضطراب.