پیگیری در CLL نقش بسیار مهمی در پایش پیشرفت بیماری، تشخیص زمان مناسب برای شروع درمان، و ارزیابی عوارض درمانها دارد. بسیاری از بیماران تا مدتها نیازی به درمان ندارند و فقط تحت پایش فعال قرار میگیرند (watch and wait).
۱ . بیماران بدون نیاز فوری به درمان (Palliative / Watchful Waiting)
برای بیمارانی که در مرحله بدون علامت هستند و درمان آغاز نشده است:
اقدامات توصیهشده:
مورد پیگیری | فاصله زمانی معمول | توضیحات |
شرح حال و معاینه فیزیکی کامل | هر ۳ تا ۶ ماه | بررسی علائم جدید، بزرگی طحال/غدد |
CBC (شمارش سلولهای خونی) | هر ۳ تا ۶ ماه | بررسی روند لنفوسیتوز، کمخونی یا ترومبوسیتوپنی |
بتا-۲ میکروگلوبولین و LDH | گاه به گاه | برای بررسی فعالیت زیستی بیماری |
تصویربرداری (در صورت نیاز) | فقط در صورت علائم مشکوک | برای ارزیابی بیماری حجیم یا پیشرفت پنهان |
۲. بیماران تحت درمان هدفمند یا شیمیدرمانی
برای بیمارانی که درمان را دریافت میکنند، پیگیری شامل موارد زیر است:
در حین درمان:
- بررسی منظم عوارض جانبی داروها (مثلاً: فشار خون در مصرف ایبروتینیب، خطر لیز توموری در ونتوکلاکــس).
- انجام CBC و تستهای عملکرد کبد/کلیه در فواصل ۲ تا ۴ هفتهای در شروع درمان.
پس از درمان:
مورد | فاصله زمانی | نکات |
CBC و معاینه فیزیکی | هر ۳ ماه برای ۱–۲ سال اول | بررسی عود بیماری |
بررسی MRD (باقیمانده بیماری میکروسکوپی) | در برخی موارد | برای ارزیابی اثربخشی درمان |
FISH / تست ژنتیک مجدد | در صورت عود یا مقاومت | بررسی تغییرات کلونال یا جهشهای جدید |
۳. واکسیناسیون و مراقبت پیشگیرانه
بیماران CLL به دلیل ضعف ایمنی، مستعد عفونت هستند:
واکسن | توصیه |
آنفلوآنزا سالانه | توصیه میشود |
پنوموکوک (PCV + PPSV) | توصیه میشود |
هپاتیت B | در بیماران پرخطر |
واکسن کووید-۱۹ | شدیداً توصیه میشود |
واکسنهای زنده (مثل MMR، زنده تب زرد) | ممنوع در بیماران ایمونوسوپرس |
۴. حمایت روانی و اجتماعی
- ارجاع به گروههای حمایتی یا مشاوره روانشناسی در بیماران مضطرب یا با استرس مزمن.
- آموزش بیمار و خانواده درباره سیر بیماری و علائم هشداردهنده.
۵. زمان شروع درمان
در پیگیری بیماران، درمان تنها زمانی آغاز میشود که یکی از موارد زیر رخ دهد:
- کمخونی یا ترومبوسیتوپنی ناشی از درگیری مغز استخوان.
- رشد سریع لنفوسیتها (دو برابر شدن طی <۶ ماه).
- بزرگ شدن فزاینده طحال یا غدد لنفاوی.
- علائم سیستمیک (تعریق شبانه، کاهش وزن، تب).
- عفونتهای مکرر.