پیشگیری از لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) برخلاف برخی سرطانهای دیگر، بسیار محدود است، زیرا این بیماری عمدتاً به دلیل یک ناهنجاری ژنتیکی اکتسابی (کروموزوم فیلادلفیا) در سلولهای مغز استخوان ایجاد میشود که اغلب علت مشخص یا قابل پیشگیری ندارد. با این حال، در ادامه آنچه تاکنون درباره پیشگیری از CML میدانیم ارائه شده است:
۱. عوامل غیرقابل پیشگیری
جهش BCR-ABL (علت اصلی CML)
- جابجایی کروموزومی t(9;22)(q34;q11) که منجر به کروموزوم فیلادلفیا و ژن BCR-ABL میشود، خود به خود و تصادفی رخ میدهد.
- این جهش معمولاً ارثی نیست و در طول زندگی در یک سلول مغز استخوان اتفاق میافتد.
- بنابراین،CML معمولاً به عنوان سرطان غیر قابل پیشگیری در نظر گرفته میشود.
۲. عوامل محیطی مرتبط (محدود)
تنها عامل محیطی که ارتباط نسبتاً قوی با CML دارد:
پرتوهای یونیزهکننده
- تنها عامل شناختهشده و معتبر محیطی برای افزایش خطر CML
- شواهد اپیدمیولوژیک از بازماندگان بمب اتم در ژاپن و افرادی که در معرض پرتودرمانی شدید قرار گرفتهاند
- راهکار پیشگیری:
- کاهش تماس غیرضروری با منابع پرتوزا
- رعایت اصول ایمنی در رادیولوژی پزشکی و صنایع هستهای
۳. عواملی که در حال بررسیاند ولی ارتباط قطعی ندارند
عامل | وضعیت شواهد |
تماس با مواد شیمیایی (مثلاً بنزن) | تأثیر مشخصی بر CML ندارد (بر AML مؤثرتر است) |
سیگار کشیدن | ارتباط قوی با AML، اما ضعیف یا نامشخص با CML |
شیمیدرمانی قبلی | در موارد نادر دیده شده ولی نادر است |
عوامل ژنتیکی خانوادگی | CML ارثی نیست؛ انتقال ژنی خانوادگی نادر است |
۴. اقدامات عمومی برای کاهش ریسک کلی سرطان خون
اگرچه CML خاص قابل پیشگیری نیست، اما رعایت برخی اصول کلی میتواند در کاهش خطر کلی ابتلا به بدخیمیهای خونی مؤثر باشد:
راهکارهای عمومی:
- اجتناب از قرارگیری طولانی در معرض پرتوهای یونیزان (مثلاً CT یا رادیوتراپیهای مکرر بدون اندیکاسیون دقیق)
- رعایت اصول ایمنی شغلی در صنایع دارای تشعشع یا مواد شیمیایی خطرناک
- خودداری از مصرف غیرضروری داروهای سایتوتوکسیک یا پرتودرمانی
- سبک زندگی سالم، تغذیه متعادل، فعالیت بدنی و ترک دخانیات (برای سایر سرطانهای خونی مفید است)