درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)
درمان CLL بسته به مرحله بیماری، علائم، وضعیت عمومی بیمار و ویژگی‌های ژنتیکی سلول‌های سرطانی متفاوت است. در برخی موارد که بیماری بدون علامت است، نیاز به درمان فوری نیست و فقط بیمار تحت نظر قرار می‌گیرد. در موارد پیشرفته‌تر یا علامت‌دار، درمان‌های متنوعی وجود دارد.
۱. مراقبت و پیگیری بدون درمان (Watch and Wait)
- در بیمارانی که بدون علامت هستند و بیماری در مرحله اولیه است، درمان شروع نمی‌شود.
- فقط تحت نظر بودن و انجام آزمایش‌های منظم برای پیگیری پیشرفت بیماری کافی است.
- این روش کمک می‌کند از عوارض زودهنگام درمان جلوگیری شود.
۲. درمان‌های دارویی
الف) درمان‌های هدفمند (Targeted Therapy)
- مهارکننده‌های BTK (Bruton’s Tyrosine Kinase inhibitors):
مانند ایبرتینیب (Ibrutinib) و آکالابرینیب (Acalabrutinib) که جلوی مسیرهای سیگنالینگ در سلول‌های سرطانی را می‌گیرند و از رشد آنها جلوگیری می‌کنند. - مهارکننده‌های BCL-2:
مانند ونتوکلاکس (Venetoclax) که باعث القای مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی (آپاپتوز) در سلول‌های CLL می‌شود. - مهارکننده‌های PI3K:
مانند ایدیلا لیسیب (Idelalisib) که مسیرهای سیگنالینگ رشد را مختل می‌کند.
ب) شیمی‌درمانی
- در گذشته، استفاده از داروهایی مانند فلودارابین، سیکلوفسفامید و ترکیب آنها با آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (مثل ریتکسی‌ماب) رایج بود.
- این داروها سلول‌های سرطانی را هدف می‌گیرند اما ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشند.
ج) ایمونوتراپی (آنتی‌بادی‌های مونوکلونال)
- داروهایی مثل ریتکسی‌ماب، اوبینوتوزوماب که سیستم ایمنی بدن را برای هدف‌گیری سلول‌های سرطانی فعال می‌کنند.
۳. پیوند سلول‌های بنیادی (Bone Marrow / Stem Cell Transplantation)
- در بیماران جوان‌تر و مقاوم به درمان‌های معمول یا در مواردی که بیماری پیشرفته است، پیوند سلول‌های بنیادی ممکن است گزینه درمانی باشد.
- این روش پرخطرتر است و معمولاً در موارد خاص انجام می‌شود.
۴. درمان‌های حمایتی و مراقبت‌های تسکینی
- کنترل علائم ناشی از بیماری یا عوارض درمان
- درمان کم‌خونی، عفونت‌ها، و مشکلات خونی
- در برخی موارد، استفاده از داروهای ضد درد و مراقبت‌های پشتیبان
نکات مهم درباره درمان CLL
- انتخاب درمان بستگی به سن، وضعیت سلامت عمومی، مرحله بیماری و ویژگی‌های ژنتیکی سلول‌های سرطانی دارد.
- درمان‌های هدفمند جدید معمولاً عوارض کمتری نسبت به شیمی‌درمانی دارند و در بسیاری از بیماران موثرتر هستند.
- گاهی اوقات ترکیبی از درمان‌ها برای بهترین نتیجه به کار می‌رود.